بررسی ضریب تغییرات مکانی و زمانی هدرروی خاک تحت جریان متمرکز در شیارهای زراعت گندم دیم

Authors

  • امیر لکزیان استاد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
  • حجت امامی دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
  • حسین کریمی دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
  • غلامحسین حق‌نیا استاد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
  • مجید صوفی دانشیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
Abstract:

در دهه‌های گذشته نقش فرسایش خاک مورد توجه بسیاری از پژوهشگران بوده، به‌طوری­‌که آگاهی از عامل‌های مؤثر در آن و تغییرات گسترده این عوامل از نیازهای اولیه مدیریت سرزمین است. هدف از این پژوهش، بررسی ضریب تغییرات زمانی و مکانی متغیرهای فرسایشی و عامل‌های هیدرولیکی در شیارهای حاصل از شخم در زراعت دیم گندم در دامنه‌های با شیب 20 درصد است. در این رابطه، ابتدا شخم رایج منطقه از بالا به­‌سمت پایین شیب انجام و شیارهای 10، 20 و 30 متری ایجاد شد. پس از اعمال دبی‌های 10، 15 و 20 لیتر بر دقیقه به‌­مدت 10 دقیقه، متغیرهای هیدرولیکی و غلظت‌های رسوب در سه فاصله زمانی و مکانی مساوی اندازه‌گیری و نرخ جدایش و انتقال ذرات محاسبه شد. به­‌منظور بررسی ضریب تغییرات عامل‌های یاد شده نیز شاخص‌ خطای نسبی محاسبه شد. نتایج نشان داد که خطای نسبی نرخ جدایش، انتقال و غلظت رسوب اختلاف معنی‌داری در سطح یک درصد را با عامل‌های هیدرولیکی دارند. این اختلاف بین قدرت جریان خطای نسبی نرخ جدایش و انتقال در سطح پنج درصد معنی‌دار شد. بررسی زمانی هدرروی خاک نیز نشان داد که ضریب تغییرات در بازه زمانی انتهایی و ابتدایی بیشتر از بازه میانی است، ولی بین این بازه‌ها تفاوت معنی‌دار مشاهده نشد. علت آن ­را می­‌توان به­‌وجود رسوبات فراهم در مراحل اولیه و زیرخوردگی و ریزش دیواره‌ها در مراحل پایانی نسبت داد. بررسی مکانی مقدار ضریب تغییرات نرخ جدایش نشان داد که این عامل در مقطع ابتدایی شیارها از مقاطع بعدی در سطح یک درصد بوده و بیشتر است، در حالی­‌که بین مقاطع دوم و سوم اختلاف معنی‌داری وجود نداشت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تغییرات زمانی و مکانی ضریب طشتک تبخیر در استان کرمانشاه

تبخیر و تعرق یکی از پارامترهای اساسی در برنامه‌ریزی منابع آب در بخش کشاورزی می‌باشد. تبخیر و تعرق با روش‌های مختلفی از جمله روش پنمن-مانتیث فائو و تبخیر از طشتک، برآورد می‌گردد. در روش طشتک تبخیر مقدار تبخیر و تعرق مرجع (ETo) با ضرب کردن ضریب طشت در مقدار تبخیر از طشتک برآورد می‌گردد. نیاز به پارامترهای متعدد هواشناسی (از قبیل رطوبت نسبی و سرعت باد) برای محاسبه ضریب طشتک یکی از عوامل...

full text

تغییرات زمانی و مکانی ضریب فرسایندگی در جنوب‌غرب ایران

شاخص فرسایندگی باران مهمترین عامل تاثیرگذار بر فرسایش خاک است.این پژوهش با هدف تعیین تغییرات مکانی و زمانی انرژی فرسایندگی باران در جنوب غرب ایران انجام شده‌است. خصوصیات بیش از 10000 رگبار مربوط به 27 ایستگاه سینوپتیک در جنوب غرب ایران مورد استفاده قرار گرفت و انژری جنبشی (E) و حداکثر شدت بارندگی 30 دقیقه‌ای (I30) رگبارها محاسبه ومتوسط شاخص فرسایندگی ماهیانه و سالیانه برای کلیه ایستگاه‌ها تعیین...

full text

تغییرات زمانی و مکانی ضریب طشتک تبخیر در استان کرمانشاه

تبخیر و تعرق یکی از پارامترهای اساسی در برنامه‌ریزی منابع آب در بخش کشاورزی می‌باشد. تبخیر و تعرق با روش‌های مختلفی از جمله روش پنمن-مانتیث فائو و تبخیر از طشتک، برآورد می‌گردد. در روش طشتک تبخیر، مقدار تبخیر و تعرق مرجع (ETo) با ضرب کردن ضریب طشت در مقدار تبخیر از طشتک برآورد می‌گردد. نیاز به پارامترهای متعدد هواشناسی (از قبیل رطوبت نسبی و سرعت باد) برای محاسبه ضریب طشتک یکی از عوامل محدود کنن...

full text

اثر کاه و کلش و جهت خاک‌ورزی بر تغییرات زمانی رطوبت خاک در کشتزار دیم گندم

سابقه و هدف: رطوبت خاک عامل اصلی تعیین‌کننده رشد گیاه در زمین‌های دیم است. کمبود محتوای رطوبتی خاک موجب تنش خشکی در مراحل رشد گیاه می‌شود. محتوای رطوبتی خاک طی دوره رشد به‌دلیل بارش، تبخیر و سایر عوامل محیطی دچار تغییرات زمانی می‌شود. راه‌کارهای متفاوتی جهت حفظ محتوای رطوبتی خاک طی دوره رشد وجود دارد اطلاع از تغییرات زمانی محتوای رطوبتی خاک طی دوره رشد گندم می‌تواند در شناسایی زمان‌های بحرانی و...

full text

بررسی تحلیلی اهمیت مکانی و زمانی ضریب پراکندگی طولی در رودخانه‌ها در جریان غیرماندگار و غیریکنواخت

ضریب پراکندگی طولی یک عنصر کلیدی در مدل‌سازی انتقال آلاینده در رودخانه‌ها می‌باشد. مهم‌ترین عامل موثر بر ضریب پراکندگی طولی، هیدرودینامیک جریان است. با توجه به متغیر بودن پارامترهای هیدرولیکی و هندسی رودخانه‌ها، ضریب پراکندگی طولی تابعی از زمان و مکان بوده لذا محاسبه دقیق آن در چنین شرایطی سخت و تقریبا غیرممکن می‌باشد. محققین زیادی طی سال‌های متوالی، روابط متعددی را ‌جهت تخمین ضریب پراکندگی طول...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 1

pages  1- 14

publication date 2015-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023